HASAN SELMAN
Kültür hücreleri kullanılarak laboratuvar ortamında üretilen etler, bastırılmak bilmeyen iştahımızı gidermek için hayvanların öldürülmesini gerektirmeyen alternatifler olarak sofralarımıza geliyor. Günümüzde dünyanın dört bir yanından irili ufaklı birçok girişim, laboratuvarlarında biftek, tavuk ve deniz mahsulleri geliştiriyor. Bu inisiyatifler arasından, 2017’de Bill Gates ve tarım devi Cargill’in de bulunduğu çeşitli yatırımcılardan toplam 17 milyon dolar yatırım alan Memphis Meat bir adım öne çıkıyor.
İçindekiler (Hızlı ulaşım)
TEMİZ ET
Laboratuvarda üretilen ve “temiz et” olarak da adlandırılan etler Dünya’yı çok daha iyi bir yer haline getirebilir. Geniş kitlelerce benimsenmesi halinde, hayvanların zalimce ve etik dışı şekilde yiyecek olarak yetiştirilmesi trajedisine bir son verebilir. Öte yandan, insanlar tarafından atmosfere yayılan sera gazının yüzde 14,5’ini oluşturan ve birçok da doğal kaynağa bağımlı olan hayvancılık sektörünün çevreye etkisi asgarî düzeye indirgenebilir. Temiz et üretiminde de bu kaynakların bazılarına ihtiyaç duyuluyor ancak doğumdan ölüme bir organizmayı desteklemek için değil, yalnızca kültürlü hücreler yaratmak ve muhafaza etmek için kullanılıyor.
Bir araştırmaya göre laboratuvarda et üretimi, geleneksel hayvancılık sektörüne kıyasla yüzde 7 ile 45 arası daha az enerji harcıyor, yüzde 78 ile 96 arası daha az sera gazı salıyor, yüzde 99 daha az alanı işgal ediyor ve yüzde 82 ile 96 arasında daha az suya ihtiyaç duyuyor!
ŞEFİN SPESİYALİ
Bilim insanları temiz et üretmek için işe hayvandan bir kas örneği alarak başlıyor. İkinci adımda teknisyenler hayvan dokusundaki kök hücreleri topluyor ve çoğaltıyor. Ardından bu hücreler önce ilkel liflere dönüşüyor, sonra da kas dokuları oluşturmaya başlıyor. Gıda bilimi günümüzde tek bir inekten alınan hücre örneğiyle tam 80 bin hamburger yapmaya yetecek kadar kas dokusu üretebiliyor.
Birçok girişim önümüzdeki birkaç yıl içerisinde temiz et alternatiflerini raflara çıkarmak niyetinde. Ancak hayvanların kılına bile dokunmadan etobur beslendiğimiz günlerin gelmesi için temiz et akımının önündeki birçok zorluğu aşması gerekecek. Bu da yalnızca kârlı iş modelleriyle mümkün olabilir.
300 MİLYON DOLARLIK BURGER
Bundan 6 yıl önceki imkânlarla laboratuvarda üretilen bir hamburger köftesinin maliyeti 300 milyon dolardı. Ancak yüksek fiyatı beklentilerini kabartmasın; ette çok az yağ olduğu için ortaya yavan ve kuru bir ürün çıkmıştı. Aradan geçen 6 yılda bu maliyet 600 dolara kadar düşmüş durumda. Henüz olmasa da, temiz et önümüzdeki yıllarda geleneksel hayvancılık sektörüne dişli bir rakip olabilir.
Son olarak, temiz etin kalbimizi kazanması için sağlıklı ve zararsız olduğunu kanıtlaması gerekecek. Yasal otoriteler halihazırda sektöre nasıl düzenlemeler getirilmesi gerektiği üzerinde çalışmaya başladı bile. Girişimler de leziz ve ulaşılabilir ürünler sunmayı başarır ise temiz etin günlük diyetimizin bir parçasına dönüşmesi kuvvetle muhtemel.
***
45 MİLYON TON
1950 yılında küresel olarak tüketilen et miktarı.
300 MİLYON TON
Günümüz yıllık et tüketim miktarı.
600 MİLYON TON
2050 yılında küresel olarak tüketileceği öngörülen et miktarı.
4,5 YIL
Bir hamburger eti iPhone’unu 4,5 yıl boyunca şarj edebilecek enerji harcanarak imâl ediliyor.
1,5 MİLYAR SIĞIR
Dünya üzerinde 1,5 milyar civarında
sığır kırlarda dolaşıyor, geviş getiriyor
ve gaz çıkarıyor.
568 MİLYAR LİTRE
Dünya üzerindeki 150 milyar inek her gün 568 milyar litre metan salgılıyor.